Duymak

Ses Nedir ?

“Ses” maddeden oluşan bir ortamda yayılan, mekanik bir titreşim dalgasıdır.

Ses frekansı Nedir?

Bir saniyede oluşan titreşimlerin sayısına ses frekansı denir. Ses frekans birimi Hertz (Hz)’dir. Frekansı arttıkça ses tizleşir (incelir). Düşük frekanslı sesler pes (kalın) sesleri oluşturur. İnsan kulağı 16 ile 20000 Hz arasındaki sesleri işitebilir. Saniyede titreşimi 16’dan az olan seslere subsonik, 20000 üzerinde olanlara ise ultrasonik sesler denir.

Ses şiddeti nedir?

Sesin kulak tarafından duyulan yüksekliğine sesin şiddeti denir. Şiddet birimi desibel’dir (dB). Desibel insan kulağının işitebildiği en küçük ses şiddetidir.
Fısıltı sesi 30 dB
Konuşma sesi 40-60 dB
Bağırma sesi 80-90 dB
Uçağın kalkışı 120-140 dB
Tüfek patlaması (yakın Mesafe) 130 dB

Nasıl Duyarız ?
* İlk olarak orta kulakla ses titreşimleri iç kulak sıvılarına iletilmektedir.

* İkinci olarak iç kulakta frekansların periferik analizi yapılmaktadır (basiller membran).

* Üçüncü olarak da mekanik enerji, iç kulaktaki siliali hücreler tarafından elektrik enerjisine dönüştürülmektedir.

İşitmenin gerçekleşebilmesi için;

a) Sesin olması,

b) Sesin kulağa ulaşması,

c) O sesin insan kulağının alabileceği frekans ve

şiddet sınırları içinde olması,

d) Sesin kulaktaki dış, orta ve iç bölümleri aşması,

e) Sesin işitme merkezine ulaşması ve merkezce

algılanması gerekmektedir.

Bu işlevlerden birinin aksaması işitme yetersizliğini ortaya çıkarabilmektedir.

İşitme kaybı nedir?

İNSANLAR NEDEN İŞİTME GÜÇLÜĞÜ ÇEKERLER
İletim Tipi İşitme Kaybı
  • Dış veya orta kulakta herhangi bir sorun (Örneğin: Orta kulak enfeksiyonu, kulak kanalında bir yabancı obje) sesin kulağa gelmesine engel olur ve iletim tipi işitme kaybına neden olur (Böyle adlandırmanın nedeni, kulak sesi uygun biçimde aktaramaz).
  • Bu tip kayıblar genellikle az veya orta derecede işitme kaybı türündedirler. Başka deyişle % 60-70 kadar işitme kaybına neden olurlar.
  • Bu tip işitme kayıpları bazı durumlarda geçici olabilirler.
  • Pek çok durumda ilaç tedavisi veya ameliyat sorunun nedenine bağlı olarak yararlı olabilir.
  • Bu tip işitme kaybı olanlar genellikle işitme cihazından daha çok yararlanabilir.

İletim tipi işitme kaybı Dış veya orta kulak problemine bağlıdır.

Sensorinöral İşitme Kaybı Algılama

  • İç kulakta var olan bir sorun bu tip işitme kaybına neden olabilir. (Örneğin: Yüksek ses nedeniyle tüylü hücrelerinin hasara uğraması)
  • İşitme kaybı hafif, orta, ileri, çok ileri veya hatta (total) mutlak kayıp olabilir.
  • Bu tip kayıplar genellikle kalıcıdır.
  • Kulağın bu kısmında (iç kulak) var olan sorunlar için ameliyat ile müdahale mümkün değildir. Ancak, sorunun nedenine bağlı olarak bazı durumlarda ilaç tedavisi yararlı olabilmektedir.
  • Genellikle işitme cihazları hafif, orta ve ileri derecede işitme kayıplarında yararlı olmaktadırlar.
  • Koklear İmplant; ileri, çok ileri ve total işitme kaybı olanlar için çok etkin bir çözüm olabilir.

Sensorinöral işitme kaybı İç kulakta (koklea) olan bir probleme bağlıdır.

(Nöral) Sinirsel İşitme Kaybı

  • Çok ender olarak, işitme kaybı hasara uğramış veya mevcut olmayan işitsel sinir nedeniyle ortaya çıkmaktadır.
  • İşitme cihazları bu durumda çok az yarar sağlayabilirler çünkü, işitsel sinir yeterince uyarıyı beyne yollayamaz.
  • Yeterli işitsel sinir fonsiyonu yoksa, geleneksel Koklear İmplant’ın yararları olması düşünülemez.
  • Bir İşitsel Beyin Sapı İmplant’ı bazı durumlarda yararlı olabilmektedir.

Sinirsel işitme kaybı Sinir yolunda bir probleme bağlıdır.

İşitme kaybı ve doğumsal işitme işitme kaybı

Doğumsal İşitme Kaybı ve Sağırlık Gelişmiş ülkelerdeki verilere göre sağırlık veya işitme kaybı %60 gibi bir oranda kalıtsaldır. Genetik kökenli olanlarında % 70 i herhangi bir sendromla ilişkili değilken (Non-sendromik) % 30 u bir sendromla birliktedir.

Kulak, 3 ayrı bölümden oluşmaktadır:
dış kulak,
orta kulak
iç kulak.

Ses, dış kulak tarafından toplanıp orta kulağa, buradaki orta kulak kemikleri tarafindan da iç kulağa iletilir. İç kulakta bulunan reseptör hücreler tarafindan sinirler uyarılır ve bu uyarı beyne gönderilerek değerlendirilir. Bu bölümlerdeki herhangi bir yapının fonksiyonunu veya gelişimini etkileyen her türlü faktör işitme kaybına neden olur.

Hemen her toplumda çok sayıda işitme kaybı ve sağırlığa maruz kalmış birey bulunmaktadır. İşitme kaybı doğumsal ve edinsel olarak ortaya çıkar. Doğumsal işitme kaybı ortalama olarak her 1000 veya 2000 doğumda bir görülmektedir.

Toplumda görülen işitme kaybı ve sağırlığın 3 temel nedeni vardır:

1.Genetik faktörler
2. Çevresel faktörler (doğum öncesi dönemde annenin geçirdiği enfeksiyonlar, menenjit, kabakulak, hamilelik döneminde annenin kullandığı bazı ilaçlar )
3. Sebebi belirlenemeyen işitme kayıpları

İşitme kayıpları genellikle;

1.İletim tipi (konduktif), ortakulak ve dış kulaktaki anormalliklerle karakterizedir.
2.Sensorineural (perception) iç kulakta meydana gelen bozukluklar sonucu ortaya çıkar.
3.Miks tipte işitme kayıpları, yukarıdaki iki tipin bir arada olduğu durumlardır.

İşitme sorunlarını çözmek

İşitme kaybı ve çeşidi tespit edildikten sonra, işitme kaybını kontrol altında tutabilecek, kullanıcının rahat edebileceği cihaz seçilir. İşitme merkezlerinde veya KBB doktorlarından detaylı bilgi alınabilir. İşitme cihazlarında maksimum fayda sağlamak için belirli bazı şartların yerine gelmesi gerekiyor:

Hastanın işitme kayıp türü, seviyesi, yaşı ve çalıştığı ortam göz önünde bulundurularak cihaz verilir. Cihaz seçimini uzman kişiler yapar. Kulak arkası, kanal içi, kulak içi, cep tipi ve gözlük tipi cihazlar vardır.

Odyometri ve İşitme Testi

Odyometri:

Odyometreler kalibre edilmiş saf sesleri üreten, konuşma ve çeşitli maskeleme sesleri çıkartan, bir uygulayıcı tarafından maniple edilen  (mikrofonlu, kulaklıklı ve kemik yolu içi vibratörlü) cihazlardır.

Odyometreler genel olarak saf ses odyometreleri ve konuşma odyometreleri olarak  iki ana gruba ayrılır. Bu odyometreler elle maniple edilir.

Basit İşitme Testi:
İşitme sorununu yaşayıp yaşamadığınızı öğrenmek istiyorsanız aşağıdaki sorulara düzgün cevap vererek; sağlam, geçici  kayıp veya kalıcı işitme kaybının olduğunu öğrenebilirsiniz.

1-Başkalarıyla televizyon seyrederken daha iyi anlamak için sesi yükseltiyor musunuz?
Evet Hayır

2-Konuştuğunuz kişilerden hep tekrar rica ediyor musunuz?
Evet Hayır

3-Genelde insanların açık konuşmadığını mı düşünüyorsunuz?
Evet Hayır

4-Arka plan sesler algılamayı zorlaştırıyor mu?
Evet Hayır

5-Birkaç kişi konuştuğunda algılama sorunu yaşıyor musunuz?
Evet Hayır

6-Çevredeki insanlar size “işitme kaybınız mı var” diye sürekli soruyor mu?
Evet Hayır

7-İnsanları anlayamıyorsunuz veya sesler çok yüksek şeklinde şikayetiniz var mı?
Evet Hayır

8-Toplumsal aktivitelerden kaçınıyor musunuz?
Evet Hayır

9-Arabada veya gürültülü ortamda otururken insanları yanlış anladığınız oluyor mu?
Evet Hayır

10-Toplantı, konferans veya camide daha iyi anlamak için hoparlöre yakın oturduğunuz oluyor mu?
Evet Hayır

11-Konuşanı görmeden anlama sıkıntınız var mı?
Evet Hayır

12-Yön belirlemesi konusunda sıkıntınız var mı?
Evet Hayır

Netice:

*1-3 arasında evet şıkkını seçtiyseniz işitme sorununuz var demektir. Eğer aynı sorunu devamlı yaşıyorsanız  kulağınızı test ettiriniz. Geçici veya kalıcı olduğunu öğreniniz.
*4-6 arasında evet şıkkını seçtiyseniz işitme kaybınız var demektir.
*6 dan fazla evet şıkkını seçtiyseniz kalıcı ciddi kaybınız var demektir.